Nashville
De hoofdstad van de Countrymuziek en sinds 2017 bekend vanwege een verklaring over het christelijk geloof, huwelijk en seksualiteit. De ondertekenaars uit behoudende Protestante- en Evangelicale kringen wilden gezamenlijk een eenduidig conservatief geluid laten horen rond thema’s als homoseksualiteit, genderneutraliteit en transgenderisme. Daarbij wilden zij de Bijbelse ´normen en waarden´ over seksualiteit en huwelijkstrouw centraal stellen. Deze Amerikaanse Nashvilleverklaring werd in december 2018 in een Nederlandse vertaling voorgelegd aan een selecte groep Nederlandse predikanten en – na ondertekening – in januari 2019 openbaar gemaakt. Inhoudelijke kern van de verklaring: het huwelijk is door God ingesteld als een levenslange verbondsrelatie tussen één man en één vrouw. Seks voor of buiten het huwelijk, homoseksuele relaties en transgenderisme moeten worden afgewezen. Daarnaast is het in strijd met de bedoelingen van God als mensen ´zichzelf bewust willen zien en positioneren als personen met een homoseksuele of transgenderidentiteit´. Deze stellingname wijkt af van het standpunt van de Rooms-Katholieke Kerk die homoseksuele daden afwijst en van homoseksueel geaarde mensen vraagt om in onthouding te leven. De homoseksuele geaardheid wordt dan als gegeven wel aanvaard, maar de homoseksuele daden niet.
Nu kan men erover twisten of er bij de Nashvilleverklaring terecht een beroep wordt gedaan op Bijbelteksten. Volgens David F. Greenberg [The Construction of Homosexuality, Chicago 1988] zijn homoseksuele daden van alle tijden, maar komen homoseksuelen, c.q. mensen met een homoseksuele geaardheid in de Bijbel in het geheel niet voor. ´Seksuele geaardheid´ is een relatief modern concept: pas in de 18e-19e eeuw begonnen mensen in zichzelf een exclusieve neiging tot seksualiteit met het eigen geslacht te onderkennen. Een afwijzing van homoseksueel geaarde mensen komt in de Bijbel dan ook niet voor. Een kritiek op homoseksuele geaardheid zoals in de Nashvilleverklaring heeft in de visie van Greenberg dan ook geen Bijbelse grond.
De Bijbel heeft wel kritiek op homoseksuele daden. Oudtestamentische teksten als Genesis 18 & 19 en Leviticus 18,22 & 20,13 worden vaak aangehaald. In het Nieuwe Testament vinden we Romeinen 1,26-27.32 waar ´ontucht van mannen met mannen´ wordt benoemd als een heidense dwaasheid, de dood waardig. Paulus spreekt over ´onterende verlangens´ en ´tegennatuurlijke omgang´ van mannen die van God zijn afgedwaald. Daarbij worden de homoseksuele daden voorgesteld als een ontaarding van de natuurlijke seksualiteit door ´goddelozen en zondaars´, die ´alles wat heilig is verachten en ontwijden´ (I Timoteüs 1,9-10). Dit laatste wordt ook zichtbaar in de context van prostitutie, zoals in de tempelprostitutie bij heidense heiligdommen. Steeds is er sprake van een ontaarding van de seksualiteit en die ontaarding betreft zowel prostitués als klanten. Er zijn teksten die handelen over homoseksuele prostitutie: Deuteronomium 23,18; I Koningen 15,11-12; I Korinthiërs 6,9-10.
Van ontaarding is er sprake wanneer men ´van God losraakt´, c.q. wanneer seksualiteit niet (meer) door liefde geheiligd wordt. Homoseksuele daden worden door Paulus steeds voorgesteld als seksuele handelingen die onwaardig zijn door het ontbreken van heiligende liefde. Als de liefde ontbreekt, regeert de lust! Paulus beschouwt homoseksuele daden nergens als uitdrukking van liefde, maar enkel als ontaarding van de natuurlijke seksuele omgang. Homoseksuele daden hebben voor hem overigens niet het alléénrecht op ontaarding, want alle seksuele daden die alleen maar draaien om lust zijn volgens Paulus ontaard, want van God los.
Ik zou mij kunnen voorstellen dat Paulus vandaag de dag méér moeite zou hebben met de exploitatie en commercialisering van de seksualiteit en met de verwording van het menselijk lichaam tot lustobject en koopwaar, dan met de liefdevolle intimiteit van twee homoseksueel geaarde mensen.
Februari 2019
Joop Butti