In veel huizen en kerken in onze streken kom je ze tegenwoordig tegen, ikonen. Van oorsprong afkomstig de orthodoxe geloofstraditie, zie je ze tegenwoordig bij christenen van allerlei pluimage aan de muur hangen. Soms ter decoratie, maar vaak gelukkig ook wel ter verering en uit eerbied. Een goede reden om eens een bezoek te gaan brengen aan het Ikonenmuseum in Kampen. Om eens wat meer te weten te komen over deze vaak op houten planken geschilderde personen en gebeurtenissen uit onze christelijke verhalen en tradities.
Daarom vertrokken we op donderdag 21 maart 2019, de eerste lentedag met een prettig zonnetje, als groep van elf personen vanuit de Emmanuelparochie richting Kampen. Waar we in het museum hartelijk werden ontvangen en nadat de jassen en tassen waren opgeborgen, we allereerst een uitvoerige inleiding kregen, op wat ikonen nou precies zijn en welke plek ze hebben in het kerkelijk en gelovig leven van Orthodoxe gelovigen.
Zo hoorden we, over de functie en het doel van de ikonostase (de ikonen-wand die het gelovige volk in de kerk afscheidt van het gedeelte met het altaar er waar de Eucharistie gevierd wordt) zoals we die bijv. in Russisch-Orthodoxe kerken vinden en kregen we ook een inkijkje in het gewone huiselijk leven en de prominente plek die de ikonen daarin hebben.
Ná deze uitgebreide inleiding, werden we rondgeleid door de verschillende ruimtes van de tentoonstelling waarvoor we primair naar Kampen waren gekomen, die van de Maria ikonen. Op ontzettend veel uiteenlopende ikonen, kregen we een uitgebreid beeld van het verhaal over het leven van Maria in al haar facetten.
Maria als zetel of huis van de Wijsheid; Maria als Moeder van God of zij die God baart (Theotokos); Maria met de mantel om de gelovigen heen geslagen; Maria die bezocht wordt door de aartsengel Gabriël en ga zo maar door. Van het Kerstverhaal zoals we dat bijv. bij Lucas lezen of Maria die het Woord waarover Johannes schrijft in haar draagt, tot Maria onder het kruis van haar Zoon Jezus of over haar eigen Opname in de hemel. Maar ook beeltenissen uit het niet in de Nieuwtestamentische canon opgenomen proto-evangelie van Jakobus over de geboorte van Maria zélf en haar toewijding aan God. Kortom, een tentoonstelling die niet alleen onze persoonlijke interesses tegemoet kwam, maar ook ons als gelovige Rooms-Katholieke christenen heeft gevoed en geïnspireerd.
Wat het bezoek aan het Ikonenmuseum in Kampen tevens zo bijzonder maakt, is dat het historische pand zélf ooit deel uitmaakte van een convent van de Minderbroeders, waardoor je niet het idee hebt een kunstgalerij te bezoeken, maar veeleer een religieuze plek. Waar het gebed en devote leven van de broeders haast tastbaar wordt, wanneer je voor een ikoon blijft stilstaan en de blik van Maria of Jezus dwars door de ikoon je eigen ziel in kijkt. En wanneer je dan naar buiten loopt heb je helemaal niet het idee dat je uit een museum komt, maar veeleer uit de kerk. Wat een ervaring!
Pastor Johan Rutgers, priester
Emmanuelparochie
