Enige weken geleden beloofde ik U in mijn parochiebladartikel: “Waar gaat het heen ? “ een kort verslag van het ‘synodaal proces’ in onze Emmanuelparochie. Dit verslag geef ik U in dit artikel.
Het ‘synodaal proces’ betreft een kerkvergadering, die door onze paus Franciscus in gang is gezet in alle katholieke kerken over de hele wereld. Paus Franciscus wil weten, hoe wij als gelovigen, en ook anderen buiten onze geloofsgemeenschappen, aan kijken tegen de toekomst van onze katholieke kerk. Hiertoe houdt hij een raadpleging in alle parochies en hun geloofsgemeenschappen. Aan alle Bisschoppen gaf hij in het najaar van 2021 de opdracht, om in hun bisdom in gesprek te gaan over de door hem (de paus) aangereikte vragen.
Zo kreeg ook onze Aartsbisschop, Kardinaal Eijk, de opdracht, om vóór de zomervakantie van 2022 een verslag te maken van het synodaal proces in ons Aartsbisdom Utrecht. Hiertoe stuurde de Kardinaal begin november 2021 aan alle pastoors in ons bisdom een brief met een toelichting, vragen en materialen voor het gesprek in de parochie en haar geloofsgemeenschappen.
In het pastoraal team van onze Emmanuelparochie hebben we in de loop van november overlegd over deze brief c.a. van onze Aartsbisschop. Onze constatering als pastoraal team was: deze brief, en ook het toegestuurde materiaal, zijn te ‘moeilijk’: ze lenen zich onvoldoende voor gesprek met U als ‘gewone parochianen’. Bovendien zagen wij het als pastoraal team als een bezwaar, dat de uitkomsten van eventueel gesprek in onze parochie, door de huidige hiërarchische verhoudingen in onze kerk, naar alle waarschijnlijkheid niet van invloed zouden zijn op de uiteindelijke besluitvorming binnen de kerk.
Door de coronamaatregelen, die kort daarop volgenden (periode november 2021 tot en met januari 2022), waren wij als pastoraal team niet in staat om in het kader van dit synodaal proces gespreksbijeenkomsten te organiseren.
Toen de coronamaatregelen werden versoepeld, kwam er begin februari 2022 een ‘reminder’ van onze Kardinaal. Hij verzocht de pastoors in zijn bisdom om in hun parochie, de gesprekken in het kader van het synodaal proces alsnog te doen plaatsvinden, en uiterlijk begin april 2022 een verslag in te leveren van dit synodaal proces.
Als pastoor van de parochie heb ik – na overleg hierover in het pastoraal team – geprobeerd om in de korte termijn die nog restte (amper twee maanden), nog enige gesprekken te laten plaatsvinden. Wegens overvolle vergaderagenda’s in parochiebestuur en in een door mij geselecteerde locatieraad, is dit maar ten dele gelukt. Alleen in de jongerengroep “Lumen Christi” van onze parochie hebben we van gedachten kunnen wisselen over vragen in het kader van het synodaal proces.
Om de Kardinaal toch een indruk te geven, wat er in onze parochie leeft, heb ik in mijn uiteindelijke verslag van het synodale proces in onze parochie, twee dingen gedaan: verwezen naar een brief van een zeer betrokken parochiaan, die in deze periode is geschreven; en puntsgewijs de resultaten weergegeven van het gesprek in onze jongerengroep.
In zijn brief (aan de Kardinaal en zijn beide hulpbisschoppen) deelt deze parochiaan zijn bezwaren tegen de gevolgen van de aanwijzing in 2012 van onze Brigittakerk in Ommen als het eucharistisch centrum van onze parochie, voor de opbouw in deze geloofsgemeenschap. Door de nadruk, die er werd (en wordt) gelegd op de viering van de Eucharistie, was er – zo stelt hij – nauwelijks nog ruimte voor woord- en communievieringen en uitvaartvieringen onder leiding van parochianen; en dat, terwijl in de jaren daarvoor door deze geloofsgemeenschap ruimschoots was geïnvesteerd in tijd en geld voor de opleiding van deze vrijwilligers. Verder schrijft deze parochiaan over een aantal ‘mooie aspecten’ van zijn geloof, maar ook over de grote zorgen, die hij heeft over de houding van ons als Kerk tegenover een aantal door hem genoemde ‘kwetsbare groepen’. Door deze houding van de Kerk voelen deze groepen zich – aldus deze parochiaan – in de kou staan. Naar mijn indruk, roepen de gevoelens van deze zeer betrokken parochiaan, bij veel anderen in onze Emmanuelparochie, herkenning op.
Het gesprek in onze jongerengroep “Lumen Christi” over waar het in onze RK kerk en ook in onze parochie heen zou moeten, leverde andere gezichtspunten op. Vanuit dit gesprek, noteerde ik onder meer:
- Catechese wordt node gemist
- Het is van belang dat je weet, waarom je iets doet; daarom is verdieping van het grootste belang
- Liturgie – zo wordt gesteld – behoort ‘God-gericht’ te zijn; “God verdient het allermooiste van alles”. Doel van de Mis, zo zegt deze groep is: Daarop pleit deze groep voor eerbied en respect, voor een ‘knielende kerk’.
- Onze jongerengroep concludeert: “Een ‘duidelijke’ kerk is een kerk die toekomst heeft; traditie heeft de toekomst.”
Bovenstaande weergave van het verloop van het synodaal proces in onze parochie; de verwijzing naar de brief van deze zeer betrokken parochiaan; en ook de ‘statements’ uit het gesprek in onze jongerengroep, heb ik medio april aan onze Kardinaal toegestuurd.
Op basis van alle binnengekomen verslagen uit de 50 parochies van ons Aartsbisdom, en uit de andere parochies in Nederland, zullen de Kardinaal en de andere Bisschoppen in ons land zorgen voor een document van 10 pagina’s over het synodaal proces in onze Kerkprovincie. Dit document zullen zij dan over een paar weken, toesturen aan paus Franciscus. In een kerkvergadering (synode) in Rome in 2023, zullen dan de aanwezige Bisschoppen besluiten nemen over de toekomst van onze Rooms Katholieke Kerk.
Door dit verslag hoop ik U inzicht te hebben gegeven in het synodale proces in onze Emmanuelparochie
Pastoor André Monninkhof
